Έτσι λοιπόν, στα παιδιά που είναι 6 ετών και ξεκινούν τώρα την Πρώτη Δημοτικού, συνίσταται ένας πλήρης ακοολογικός έλεγχος , ώστε να να εντοπιστούν πιθανές δυσκολίες που μπορεί να εμφανιστούν στη διάρκεια της σχολικής χρονιάς.

Διενεργείται λοιπόν ένας έλεγχος ακοολογικός από τον ΩΡΛ ιατρό, που μπορεί να φαίνεται σαν παιχνίδι στο παιδί. Βρίσκουμε λοιπόν τα παιδάκια που μπορεί να έχουν υγρό στα αυτάκια (εκκριτική ωτίτιδα) ή παιδάκια με μεγαλύτερα προβλήματα ακοής και τους παρέχουμε αναλόγως την κατάλληλη θεραπεία για να μην εμφανίζουν δυσκολίες στη παρακολούθηση των μαθημάτων, στην εξέλιξη στης ομιλίας τους.

Υπάρχουν περιπτώσεις που πιθανόν οι γονείς να μην έχουν εντοπίσει πιθανές προβλήματα στην ακοή του παιδιού, για παράδειγμα να δυναμώνει την τηλεόραση το παιδί οταν παρακολουθεί, ή να να τους ρωτάει συνεχώς να του επαναλάβουν όταν του μιλάνε. Στη σχολική τάξη μπορεί να εμφανίζεται πχ ένα παιδάκι αφηρημένο, άλλο επειδή δεν αντιλαμβάνεται (όσον αφορά την ακοή) πλήρως τον δάσκαλο να μην συνεργάζεται στη διάρκεια του μαθήματος και να μην ακολουθεί την εξέλιξη των συμμαθητών του.

Πρόκειται για μια απλή ανώδυνη εξέταση, (τονική ακοομετρία, τυμπανόγραμμα), που μας διευκολύνει να βοηθήσουμε παιδιά με τυχόν δυσκολίες στην ακοή. Το παιδί κάθεται σε ένα ειδικά ηχομονωμένο ακοολογικό θάλαμο, φοράει ακουστικά και απαντά με το πάτημα ενός κουμπιού όταν ακούει τους ήχους, που του μεταβιβάζουμε στα αυτάκια του.

Η έναρξη στη σχολική κοινότητα είναι πολύ σημαντική στιγμή στη ζωή ενός ανθρώπου και εφόσον πλέον μπορούμε, πρέπει να βοηθήσουμε να γίνεται όσο δυνατόν ομαλότερη.

Τι είναι η Ωτομύκωση ή μυκητίαση του έξω ακουστικού πόρου στα παιδιά;

Πρόκειται για μια φλεγμονή (από μύκητες) στον έξω ακουστικό πόρο του ωτός. Οι παθογόνοι μύκητες συνήθως είναι οAspergillus niger, o Aspergillus fumigatus και η Candida albicans.

Ποιοι παράγοντες την ευνοούν;

Οι παράγοντες που ευνοούν την ανάπτυξή της είναι η κακή υγιεινή και η υγρασία στον έξω ακουστικό πόρο, η υψηλή θερμοκρασία , καθώς και από η μεγάλη κατάχρηση των αντιβιοτικών αλοιφών σε περιπτώσεις εκζέματος στο αυτί. Η μόλυνση ευνοείται τους καλοκαιρινούς μήνες . Μπορεί να προέλθει και από την άμμο στη παραλία (από μύκητες που βρίσκονται εκεί).

Συμπτώματα

Η κλινική εικόνα της πάθησης περιλαμβάνει κνησμό ή αίσθημα καύσου στον έξω ακουστικό πόρο και ωτόρροια. Μερικές φορές μπορεί να υπάρχει και δυσοσμία , από την εκροή του υγρού και εμβοές. Σε περιπτώσεις προχωρημένης πάθησης , μπορεί να έχουμε βαρηκοΐα αγωγιμότητας (προσωρινή πτώση ακοής) και η διάγνωση τίθεται με την ωτοσκόπηση.

Πώς θεραπεύεται;

• Θεραπευτικά καθαρίζεται επιμελώς ο έξω ακουστικός πόρος και δίνονται ωτικές σταγόνες
• Αποφυγή έκθεσης στο νερό
• Ακολουθείται τακτικός καθαρισμός από τον ΩΡΛ ιατρό μέχρι εξαφάνιση την μυκήτων
• Πρέπει να διατηρείται στεγνός ο έξω ακουστικός πόρος (βοηθάει σε αυτό και η ενστάλαξη καθαρού οινοπνεύματος, εμποτισμένου σε βαμβάκι, για τα παιδιά που έχουν ακέραιη τυμπανική μεμβράνη)
• Συχνά παρατηρούνται υποτροπές, που οφείλονται συνήθως σε πλημμελή καθαρισμό

Εξωτερική ωτίτιδα, καλοκαιρινή ωτίτιδα ή ωτίτιδα των κολυμβητών, ονομάζεται η φλεγμονή του δέρματος του έξω ακουστικού πόρου. Οφείλεται συνήθως σε ιούς, ψευδομονάδα, σταφυλόκοκκο κ.α. Είναι συχνότερη τους καλοκαιρινούς μήνες, καθώς τα μπάνια στη θάλασσα και στη πισίνα, προδιαθέτουν για την ανάπτυξή της.

Ο υποθυρεοειδισμός μπορεί να προκαλέσει ρινική απόφραξη λόγω μείωσης του συμπαθητικού τόνου και σχετικής αυξήσεως του παρασυμπαθητικού τόνου.

Ρινίτιδα κατά την εγκυμοσύνη

Το 35-40% των εγκύων αναφέρουν ρινική συμφόρηση (μπούκωμα στη μύτη). Θα μιλήσουμε για τις γυναίκες που είχαν ελεύθερο ιστορικό πριν την εγκυμοσύνη, χωρίς ρινικά συμπτώματα.

Οφείλεται στην αύξηση των οιστρογόνων, η οποία συνεπάγεται την αύξηση της ακετυλοχολίνης και την εμφάνιση παρασυμπαθητικών συμπτωμάτων. Ίσως επίσης οφείλεται στην αύξηση του όγκου αίματος και σε οίδημα ή σε χάλαση του τόνου των ρινικών αγγείων από την επίδραση της προγεστερόνης. Οίδημα και ρινική συμφόρηση του ρινικού βλεννογόνου, που προκαλεί ρινική απόφραξη, παρατηρείται συνήθως κατά το 2ο και 3ο τρίμηνο της εγκυμοσύνης.

Η εμφανιζόμενη ρινίτιδα κατά την εγκυμοσύνη μπορεί να είναι αλλεργική, ιογενής, βακτηριακή ή μη αλλεργική. Κατά την κλινική εξέταση ο ρινικός βλεννογόνος είναι ωχροκυανος και οι ρινικές κόγχες εμφανίζονται υπερτροφικές. Η ρινίτιδα υποχωρεί μετά την εγκυμοσύνη.

Θεραπευτικά, πρέπει να αποφεύγονται τα τοπικά αγγειοσυσπαστικά. Αναλόγως τον τύπο ρινίτιδας ακολουθείται και συγκεκριμένη αγωγή. Σε περίπτωση αλλεργικής ρινίτιδας, αποφεύγονται τα υπεύθυνα αλλεργιογόνα. Οι συστηματικές πλύσεις με φυσιολογικό ορό (υπέρτονο ή ισότονο, αναλόγως) κατέχουν σημαντική θέση στην αντιμετώπιση της ρινίτιδας. Είναι σκόπιμο να επισημάνουμε πως η θεραπεία πρέπει να γίνεται με την σύμφωνη γνώμη του μαιευτήρα.

Κατά την εμβρυική ανάπτυξη φυσιολογικά ο θυρεογλωσσικός πόρος εξαφανίζεται.

Στην περίπτωση παρομονής του, έχει ως αποτέλεσμα τον σχηματισμό κύστης ή και συριγγίου στην περιοχή της πρόσθιας τραχηλικής χώρα (στην πρόσθια επιφάνεια του «λαιμού», μεταξύ της γλώσσας και του θυρεοειδούς αδένα.

Κύστη θυρεογλωσσικού πόρου: Πότε εμφανίζεται

Η ηλικία που εμφανίζεται συνήθως είναι τα στα 5 πρώτα χρόνια της ζωής. Πρόκειται για μια διόγκωση λεία, στρογγυλή , ανώδυνη, η οποία ακολουθεί τις καταποτικές κινήσεις (μετακινείται κατα την κατάποση και κινείται προς τα άνω κατά την έξοδο της γλώσσας απο τη στοματική κοιλότητα.). Σε περίπτωση φλεγμονής διογκώνεται και παρουσίαζει ευαισθησία και κρίνεται απαραίτητη η χορήγηση αντιβίωσης για την υποχώρηση της φλεγμονής.

Κύστη θυρεογλωσσικού πόρου: Θεραπεία

Η θεραπεία είναι μόνο χειρουργική και πραγματοποιείται με γενική αναισθησία και αφαίρεση της κύστης.
Ενδείκνυται απεικονιστικός έλεγχος πριν την εγχείρηση, διότι υπάρχει περίπτωση η κύστη να είναι ο μόνος λειτουργικός θυρεοειδικός ιστός στο παιδί.

Τι είναι το βαρότραυμα ;

Με τον όρο βαρότραυμα , αναφέρονται οι αλλοιώσεις στο μέσο αυτί. Προκαλείται από τη διαφορά πιέσεως μεταξύ του μέσου ωτός και του περιβάλλοντος.

Πώς εκδηλώνεται;

Εκδηλώνεται κατά την διάρκεια ενός αεροπορικού ταξιδιού, ιδίως κατά την προσγείωση ή κατά την κατάδυση. Όταν η πίεση του περιβάλλοντος αυξηθεί κατά την προσγείωση του αεροπλάνου, ο αέρας πρέπει να εισέλθει στον κόλπο, για να εξισωθεί η πίεση. Υπό φυσιολογικές συνθήκες η πίεση εντός του κόλπου εξ ισούται με την πίεση του περιβάλλοντος.

Λίγα ανατομικά στοιχεία

Το αυτί είναι αισθητικό όργανο που εξυπηρετεί την αισθητή της ακοής και της ισορροπίας . Αποτελείται από το εξωτερικό αυτί (ωτικό πτερύγιο, έξω ακουστικό πόρο), από τον μέσο αυτί (πίσω από την τυμπανική μεμβράνη και είναι ο χώρος με τον οποίο επικοινωνεί η ρινική κοιλότητα μέσω της ευσταχιανής σάλπιγγας) και το έσω ούς (περιλαμβάνει τα νευροαισθητήριαακά στοιχεία της ακοής και ισορροπίας του σώματος).

Πότε υπάρχει πρόβλημα στη απογείωση ή στην προσγείωση;

Όταν απογειώνεται το αεροπλάνο, μειώνεται η πίεση και ο αέρας εξέρχεται από το μέσο ούς δια μέσου της ευσταχιανής σάλπιγγας (σωληνάκι που φέρει σε επικοινωνία την μύτη με το μέσο αυτί) και δεν προκαλούνται ιδιαίτερα προβλήματα.
Ενοχλήματα εμφανίζονται κατά την προσγείωση, όταν η ευσταχιανή σάλπιγγα δυσλειτουργεί, επειδή ο αέρας δεν μπορεί να εισέλθει στο μέσο αυτί. Στα επιβατικά αεροπλάνα η πίεση διατηρείται σταθερή στο ύψος των 15.000 μέτρων.

Τι ακριβώς συμβαίνει στην αλλαγή της πιέσεως κατά τα το αεροπορικό ταξίδι;

Εάν το στόμιο της ευσταχιανής σάλπιγγας είναι κλειστό, η εξίσωση της πιέσεως δυσχαιρένεται με συνέπεια το έντονο άλγος. Η προκαλούμενη κατ αυτόν τον τρόπο απότομη μείωση της πίεσης του αέρα στο μέσο αυτί δημιουργεί οίδημα του βλεννογόνου και παραγωγή ορό-αιματηρού υγρού στο μέσο αυτί.

Ποια άτομα είναι πιο ευαίσθητα στις αλλαγές της πιέσεως;

Η νόσος εμφανίζεται συχνότερα στα άτομα που πάσχουν απo φλεγμονές των ανώτερων αναπνευστικών οδών ή δυσλειτουργία της ευσταχιανής σάλπιγγας.

Ποια είναι τα συμπτώματα;

Εκδηλώνεται με αιφνίδια βαρηκοΐα, μονόπλευρη ή αμφίπλευρη, αυτοφωνία και ζάλη περιστροφικού τύπου (κυρίως στους ενήλικες). Επίσης υπάρχει ωταλγία, εμβοές και ενδεχομένως συλλογή υγρού στο μέσο αυτί (αίσθημα πληρότητας).

Η θεραπεία

Συνίσταται στη χορήγηση αποσυμφορητικών, με σκοπό να ανοίξει η ευσταχιανή σάλπιγγα. Επίσης τα αναλγητικά και τα αντιφλεγμωνώδη καταπραυνουν τον πόνο. Προφυλακτικώς συνιστάται η μάσηση μαστίχας και η κατάποση π.χ νερού (έντονες καταποτικές κινήσεις) κατά την προσγείωση του αεροπλάνου.

Προτιμότερο είναι,να αποφεύγονται τα αεροπορικά ταξίδια κατά την διάρκεια λοίμωξης της ανώτερης αναπνευστικής οδού (συνυπάρχει ρινική συμφόρηση) και του μέσου ωτός (οξεία μέση ωτίτιδα).

Σε περίπτωση που ταξιδεύετε και είναι αποφραγμένη η ρινική κοιλότητα , θα μπορούσατε 2 ώρες πριν την πτήση να χρησιμοποιήσετε ρινικό αποσυμφορητικό, για να αποφευχθούν τυχόν προβλήματα.

Μέτρα πρόληψης στα παιδιά

• Στα παιδιά που έχουμε αποφραγμένη μυτούλα, δύο ώρες πριν την πτήση, η χρήση ρινικού αποσυμφορητικού, κρίνεται αναγκαία , αλλά και κατά την διάρκεια της πτήσης (σε πολύωρα ταξίδια)
• Σε μεγαλύτερα παιδιά, η μάσηση τσίχλας, βοηθά στην περιοδική διάνοιξη της ευσταχιανής σάλπιγγας, αλλά και η κατάποση υγρών, όπως να τους δίνετε νερό να πίνουν κατά την διάρκεια του ταξιδιού.
• Σε μικρότερα παιδιά, που θηλάζουν ή πίνουν απο <<μπιμπερό>>, καλό είναι να τα ταΐζετε στην διάρκεια του ταξιδιού ή να χρησιμοποιούν την πιπίλα τους, διότι οι καταποτικές κινήσεις βοηθούν στην εξισορρόπηση της πίεσως στο μέσο αυτί.
• Καλό είναι να μην κοιμούνται τα παιδιά στην διάρκεια της προσγείωσης, γιατί τότε δεν κάνουν καταποτικές κινήσεις ώστε να αποφευχθούν προβλήματα εξισορρόπησης της πιέσεως στα αυτάκια τους.

Τα ξένα σώματα μπορεί να ναι τυχαίο εύρημα και σε μια εξέταση ρουτίνας. Σε άλλες περιπτώσεις μπορεί να επιμολυνθούν, να προκαλέσουν εξωτερική ωτίτιδα, ωτόροοια, ρινίτιδα (αναλόγως την θέση τους).

ΞΕΝΟ ΣΩΜΑ ΡΙΝΟΣ
Διάφορα ξένα σώματα (λίθοι, μπαλάκια, όσπρια, σπόρο ικτλ), εισάγοντα στη μύτη και πολλές φορές σπρώχνονται βαθύτερα στη μύτη. Κλινικά παρατηρούνται φαινόμενα ρινικής απόφραξης, φτάρνισμα,μερικές φορές και πόνος(ιδιαίτερα όταν το ξένο σώμα προσροφά νερό και διογκώνεται).

Σε παιδάκια που έχουν αρκετές μέρες ρινικές εκκρίσεις από το ένα ρουθούνι, μπορεί και να μυρίζουν αρκετά, τίθεται αμέσως η υποψία ύπαρξης ξένου σώματος στη ρινική θαλάμη.Θεραπευτικά γίνεται άμεση αφαίρεση ξένου σώματος από ΩΡΛ.

ΞΕΝΟ ΣΩΜΑ ΕΞΩ ΑΚΟΥΣΤΙΚΟΥ ΠΟΡΟΥ
Διάφορα ξένα σώματα (έντομα, μπαλάκια, όσπρια, φυτικές ουσίες), μπορούν να εισαχθούν στον έξω ακουστικό πόρο. Κλινικά παρατηρούνται βουητά στο αυτί, πόνος , κνησμός, βαρηκοΐα, πιο έντονα όταν το ξένο σώμα προσροφά νερό. Η αφαίρεση του ξένου σώματος γίνεται από τον ιατρό ΩΡΛ. Σε περίπτωση εντόμου γίνεται ενστάλαξη οινοπνεύματος, νερού ή λαδιού, για την αναισθητοποιησή του και μετά αφαιρείται από τον ιατρό.

Σημαντικό είναι να καθορίσουμε τη φύση του ξένου σώματος και τον χρόνο που βρίσκεται εκεί. Τα ανόργανα( πλαστικά , μεταλλικά αντικείμενα κτλ). ξένα σώματα συνήθως δεν προκαλούν ενοχλήματα, σε αντίθεση με τα οργανικά (όσπρια, ξηροί καρποί κτλ), τα οποία οδηγούν σε φλεγμονή.

Αν λοιπόν αντιληφθείται πως τα παιδί σας τοποθέτησε κάποιο αντικείμενο στη μύτη ή και στο αυτί του, δεν θα πρέπει να προσπαθήσετε να το βγάλετε ΠΟΤΕ εσείς γιατί μπορεί να το σπρώξετε βαθύτερα και να προκαλέσετε σημανυικό πρόβλημα.
Απευθύνεστε άμεσα στον ΩΡΛ για κλινική εξέταση και αφαίρεση του ξένου σώματος.

Αν το ξένο σώμα έχει τοποθετηθεί στη μύτη, ενθαρρύνεται το παιδί σας να αναπνέει από το στόμα και όχι από τη μύτη και ζητήστε του να φυσήξει δυνατά την μύτη του, μέχρι να φτάσετε στον ιατρό σας.

Η εξωτερική ωτίτιδα αναπτύσσεται στο έξω ούς (στον έξω ακουστικό πόρο , εκεί που συνήθως τοποθετούνται Q-tips). Η παραγωγή της κυψελίδας, με τις βακτηριοκτόνες ιδιότητες της και το χαμηλό pH ,του έξω ακουστικού πόρου αποτελούν ένα ουσιαστικό φραγμό για τις λοιμώξεις.

Σε περίπτωση που ο φραγμός του επιθηλίου διαταραχθεί (π.χ τραύμα, ξένα σώματα), δημιουργούνται ευνοϊκές συνθήκες για την ανάπτυξη της εξωτερικής ωτίτιδας. Είναι συχνότερη, όταν ο καιρός είναι θερμός και υγρός. Συχνά εκδηλώνεται το καλοκαίρι μετά από κολύμβηση στη θάλασσα ή σε πισίνες, λόγω εισόδου μολυσμένου νερού στον έξω ακουστικό πόρο.

Αίτια:

Αρκετές φορές μπορεί να προκληθεί από διάφορα αντικείμενα που τοποθετούνται στον έξω ακουστικό πόρο, όπως «μπατονέτες». Συνήθως εντοπίζεται στο ένα αυτί, μπορεί να αφορά όμως και τα δύο. Η εξωτερική ωτίτιδα οφείλεται συνήθως σε λοίμωξη από μικρόβια, ιούς μύκητες ή σε τοπική αλλεργική αντίδραση.

Συμπτώματα:

Τα κύρια συμπτώματα είναι πόνος έντονος και αύξησή του κατά την μάσηση και την πίεση του τράγου (ανατομικό σημείο όταν κλείνουμε τον πόρο), ωτόρροια (υγρό στο αυτάκι του παιδιού) οίδημα, ερυθρότητα δέρματος και προσωρινή βαρηκοΐα (πτώση ακοής).

Διάγνωση:

Η διάγνωση γίνεται με την ωτοσκόπηση στο ιστορικό. Συνήθως δεν χρειάζονται εργαστηριακές εξετάσεις.

Θεραπεία:

Η θεραπεία εντοπίζεται στο καθαρισμό του έξω ακουστικού πόρου. Σε περίπτωση που ο πόρος παραμένει ανοιχτός, η θεραπεία συνίσταται στην ενστάλαξη σταγόνων αντιβιοτικών (τοπική θεραπεία). Σε περίπτωση που ο πόρος είναι κλειστός (από το οίδημα), εισέρχεται στο πόρο μια γάζα και (παραμένει εκεί για δυο ημέρες) εμποτίζεται με αντιβιοτικές ωτικές σταγόνες.

Τι μπορούμε να κάνουμε για να ανακουφίσουμε τον πόνο;

Για τον πόνο μπορεί να χορηγηθούν αναλγητικά . Σε γενικευμένη λοίμωξη, χορηγούνται αντιβιοτικά με συστηματική αγωγή. Επιπλέον συνιστάται αποφυγή έκθεσης σε νερό για 10-14 ημέρες. Το αυτί θα πρέπει να παραμένει στεγνό. Κατά το λούσιμο ο έξω ακουστικός πόρος μπορεί να αποφράσσεται με βαμβάκι με λάδι, για την αποφυγή εισόδου του νερού.

Στα παιδιά είναι συχνότερη, αλλά εμφανίζεται και στους εφήβους.

Στις ηλικίες αυτές σπάνια είναι επικίνδυνη. Η σοβαρότητα της ρινορραγίας αυξάνεται με την ηλικία. Υπολογίζεται ότι 15% των παιδιών παρουσιάζουν επίσταξη, εξ αυτών μόλις το 1% χρειάζεται αντιμετώπιση από τον ιατρό.

Τα αγόρια προσβάλλονται συχνότερα από τα κορίτσια και η επίσταξη είναι συχνότερη τους χειμερινούς μήνες, λόγω της χαμηλής υγρασίας και ξηράς θέρμανσης, αλλά και το καλοκαίρι λόγω αυξημένης θερμοκρασίας και ζέστης.

Η αιμορραγία προέρχεται συνήθως από την πρόσθια μοίρα του διαφράγματος. Τοπικά αίτια, είναι ο τραυματισμός, τα ξένα σώματα, οι φλεγμονές κ.α, αλλά μπορεί να είναι και ιδιοπαθής.

Σκοπός της θεραπείας είναι να επισχεθεί η αιμορραγία.
• Το παιδί πρέπει να κάθεται με ελαφρά κλίση του σώματος προς τα εμπρός, ώστε το αίμα να εξέρχεται από την μύτη και να αποφεύγεται η κατάποσή του.
• Η επίσχεση της ρινορραγίας επιτυγχάνεται εάν πιεσθεί το πτερύγιο της μύτης (το μαλακότερο τμήμα της μύτης και όχι στο οστό για 10 λεπτά και το παιδί να αναπνέει από το στόμα)
• Μπορεί να βοηθήσει η τοποθέτηση πάγου επί της ράχης της ρινός (τυλιγμένο σε μια πετσέτα)

Στις περιπτώσεις που :
η αιμορραγία από την μύτη είναι μεγάλη -τα επεισόδια είναι συχνά -προέρχεται μετά απο χτύπημα στο κεφάλι -δεν σταματά (διάρκεια >10-15 λεπτά) – το παιδί ζαλίζεται-υπάρχει αίμα και σε άλλα σημεία του σώματος π.χ στα ούρα- τότε ΠΡΕΠΕΙ να αντιμετωπίζεται άμεσα από τον ΩΡΛ ιατρό (μπορεί να χρειαστεί πωματισμός ή και καυτηριασμός και περαιτέρω λεπτομερής έλεγχος). Σπάνια στα παιδιά χρειάζεται περαιτέρω αντιμετώπιση με εισαγωγή στο νοσοκομείο.

Στα μέτρα προφύλαξης (μετά από επεισόδιο ρινορραγίας) συνιστάται στο παιδί:

• Να μην σκαλίζει την μύτη του (καλό είναι να κόβονται συχνά τα νυχάκια το χεριών του) και να μην την φυσά δυνατά.
• Να μην του δίνουμε ουσίες φαρμακευτικές που περιέχουν ακετυλοσαλικιλικό οξύ (π.χ ασπιρίνη)
• Όταν πταρνίζεται πρέπει να έχει ανοιχτό το στόμα.
• Να αποφεύγει την έντονη άσκηση/γυμναστική (τρέξιμο και πολλές ώρες στον ήλιο)
• Ακόμα πρέπει να αποφεύγει τα ζεστά φαγητά και ροφήματα, όπως και τα ζεστά μπάνια (μπορεί να υποτροπιάσει η ρινορραγία).